De échte vertaalmarkt: kleiner dan je denkt
In het algemeen denken we dat de vertaalmarkt uit de volgende dienstverleners bestaat:
ᴥ grote internationale vertaalbureaus
ᴥ grote nationale vertaalbureaus
ᴥ kleine boetiek-vertaalbureaus
ᴥ éénpersoons-vertaalbureaus (die uitbesteden)
ᴥ individuele vertalers
Het is misschien een veralgemening van mijn kant, maar grote (inter)nationale vertaalbureaus maken helemaal geen deel uit van de échte vertaalmarkt
Het zijn immers geen vertaalbureaus in de strikte zin van het woord, maar wel geldgenererende bedrijven. Hun hele bedrijfsmodel draait rond één doel: zo veel mogelijk omzet halen.
De strategie is eenvoudig: ze rekenen erop dat de klant geen oordeel kan vormen van de kwaliteit van de tekst (bv. omdat die de taal niet kent) of dat de tekst net goed genoeg is om iet of wat acceptabel te zijn. Daartoe gebruiken ze de goedkoopst mogelijke vertalers, zodat de marge zo groot mogelijk is.
Om nóg meer omzet en winst te kunnen halen, wordt steeds gretiger gebruikgemaakt van een niet eens zo nieuwe tool: machinevertaling. Daarmee verkrijgen ze dezelfde kwaliteit als voorheen maar met nog (veel) meer marge. Want daarvoor en voor niets anders dient machinevertaling: geld. Kwaliteit is wel het laatste waar men aan denkt.
De drie andere categorieën – kleine boetiek-vertaalbureaus, éénpersoons-vertaalbureaus en individuele vertalers – zitten wél in de échte vertaalmarkt, op voorwaarde dat ze zich niet bezighouden met machinevertaling (er zelf gebruik van maken of machinevertaling nalezen), niet proberen de voormelde categorieën te kopiëren, en er zo weinig mogelijk voor werken.
Bakkers
Je kunt de grote (inter)nationale vertaalbureaus vergelijken met de industriële bakkers van weleer: ze produceren massaal broden waar louter wat water (MT) en bloem (de goedkope vertalers) in zit, maar nagenoeg geen smaak.
De echt kwalitatieve mensen in de échte vertaalmarkt zijn als de warme bakkers die met veel passie precies dat heerlijke, smakelijke brood maken dat jij wilt.
Beslissing
De meeste vertalers komen eerder toevallig in de ene of de andere categorie terecht, en zitten dusdanig wel of niet in de échte vertaalmarkt. Ik wil dan ook elke vertaler vragen om een geïnformeerde en weloverwogen beslissing te nemen of je wel of niet tot die échte vertaalmarkt wil horen. Je mag die beslissing gerust meer dan eens in je carrière nemen (op basis van voortschrijdend inzicht, bijvoorbeeld).
Deze beslissing bepaalt letterlijk ALLES in je carrière: je tools, je werkwijze, je organisatie, je eigenwaarde, je professionalisme (of gebrek eraan), je mindset, en uiteindelijk ook je omzet.
Deze beslissing is gebaseerd op enkele zaken:
ᴥ Je eigen kwaliteit, hoe goed je vertaalt:
Als je heel goed bent en een uitstekende schrijfstijl hebt, dan zijn klanten bereid daarvoor te betalen en hoef je die vaardigheden niet op te offeren aan machinevertaling. Machinevertaling zal nooit een hoogwaardige vertaler van je maken.
Ik kan de excuses al horen: maar ik gebruik het als inspiratie, maar ik verander veel, maar…
Als je inspiratie wil voor een moeilijke tekst, neem dan contact op met een collega-vertaler. Heb je meteen nog wat sociaal contact ook.
En als je veel verandert, waarom gebruik je het dan?
Nee, een professionele vertaler die tot de échte vertaalmarkt wil horen, maakt geen gebruik van machinevertaling. Ik heb zelf ook DeepL getest, maar na elke vertaling had ik het wrange gevoel dat het niet mijn vertaling was, zelfs niet als ik de verstrekte vertaling grondig wijzigde. Bovendien maakt machinevertaling ontzettend veel fouten.
ᴥ Hoeveel moeite je wil steken in:
○ Het investeren in middelen
○ Het investeren in persoonlijke ontwikkeling
○ Het investeren in sociale media
○ Het investeren in netwerken
○ Het investeren in andere zaken die je bedrijf verder helpen.
Ook hier zijn er talloze excuses waarvan geen geld en geen tijd de meest gebruikte zijn.
Geen geld is geen relevant excuus. Zeker in de westerse wereld is er geld in overvloed. In alle andere dienstverlenende sectoren is geld lenen om je zaak op te bouwen de normaalste zaak ter wereld. Waarom zou dat anders moeten zijn voor vertalers? Als je écht in jezelf gelooft, mag dat toch geen probleem zijn? En lukt het niet bij de bank, dan zijn er mogelijk familieleden, vrienden, andere ondernemers die bereid zijn jou wat centen te lenen of in jou te investeren. Maar je moet er uiteraard wat moeite voor doen en in jezelf geloven.
Geen tijd is een nog pathetischer excuus. Als je geen tijd in jezelf en je onderneming wil steken, waarom zou iemand anders dat dan wel doen? Tijd investeer je om later meer te verdienen zodat je minder moet werken… en opnieuw meer tijd hebt om aan je zaak te werken.
Het zijn allemaal beperkende overtuigingen die alleen worden gebruikt door wie geen deel wil uitmaken van de échte vertaalmarkt.
Verschillende soorten vertalers
Ik heb geen enkel woord van kritiek voor mensen die er bewust voor kiezen voor vertaalbureaus te werken, al dan niet met machinevertaling en post-editing, en bereid zijn de daaraan verbonden gevolgen te aanvaarden (deel uitmaken van de geldmarkt, veel minder verdienen enz.). Ieder maakt zelf die keuze. Er is geen goede of foute keuze, alleen jouw keuze.
Maar een deel van de vertalers kijkt groen van jaloezie naar de weinige vertalers die wél in de échte vertaalmarkt actief zijn en daar goed geld verdienen dankzij de vele inspanningen die ze hebben geleverd en blijven leveren. Dat zijn mensen met beperkende overtuigingen en mensen die je in diverse vertaalgroepen op sociale media continu ziet klagen.
Wie de beslissing neemt om wél tot de échte vertaalmarkt te horen, die moet wel geduld oefenen. Zelfs als je alle mogelijke inspanningen levert en échte kwaliteit levert, kan het makkelijk twee jaar duren om echt succes te boeken.
Welke beslissing neem jij?
En als je een onderneming hebt die vertalingen nodig heeft, tot welke markt wil jij je richten voor je vertalingen?
Epiloog: advies voor de vertaler
Nog wat advies voor wie de beslissing neemt om wél tot de echte vertaalmarkt te horen: neem een mentor of business coach (of beide) om je te helpen te groeien. Want alleen kun je het niet. Slimme en succesvolle ondernemers zijn ondernemers die zich weten te omringen met andere uiterst professionele mensen waar ze een beroep op doen.
Epiloog: advies voor de ondernemer
Als je een ondernemer bent die beseft dat de kwaliteit van je vertalingen rechtstreeks afstraalt op je imago en reputatie en dus je verkoop en omzet, dan weet je ook dat je alleen maar terechtkunt in de échte vertaalmarkt.